Πρωτομαγιά (η εορτή των εργαζομένων και των λουλουδιών)

Η Πρωτομαγιά είναι η εορτή των εργαζομένων. Είναι στην πραγματικότητα, η
καθιερωμένη γιορτή της εξέγερσης των εργατών του Σικάγου, η οποία αποτέλεσε μια
από τις κορυφαίες στιγμές για τα δικαιώματα των εργαζομένων. Τον Μάιο του 1886,
οι εργάτες στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν, διεκδικώντας ωράριο εργασίας στις 8 ώρες και
καλύτερες συνθήκες εργασίας. Η μέρα αυτή έχει θεσπιστεί ως εργατική απεργία και
όλες οι υπηρεσίες και οι επιχειρήσεις παραμένουν κλειστές (Bικιπαίδεια).

Η Πρωτομαγιά επίσης, είναι η μέρα των λουλουδιών, της φύσης, της άνοιξης.
Ο κόσμος ξεχύνεται στην εξοχή για να μαζέψει λουλούδια και να φτιάξει το
πρωτομαγιάτικο στεφάνι για να το κρεμάσει στα κάγκελα των μπαλκονιών ή στις
πόρτες των σπιτιών.


                                Ποιήματα, τραγούδια και πολλά τα έθιμα για την πρώτη του Μάη.

                                                                Ο Μάιος μας έφτασε

                                                                Ο Μάιος μας έφτασε
                                                                   εμπρός βήμα ταχύ,
                                                                να τον προϋπαντήσουμε
                                                                   παιδιά στην εξοχή.

                                                            Δώρα στα χέρια του πολλά
                                                                   και όμορφα κρατεί
                                                              και τα μοιράζει γελαστός,
                                                                  σε όποιον το ζητεί.
                                                                                                     (παραδοσιακό τραγούδι)
                                                 

                                                                       Πρωτομαγιά

                                                           Λουλούδια ας διαλέξουμε
                                                               και ρόδα και κρίνα
                                                              κι ελάτε να πλέξουμε
                                                                στεφάνια με κείνα,
                                                             στον Μάη που σήμερα
                                                                  προβάλλει στη γη.

                                                            Τ’ αηδόνια συμφώνησαν

                                                                της γης τ’ αγγελούδια
                                                              και βρήκαν και τόνισαν
                                                               καινούρια τραγούδια,
                                                              στον Μάη που σήμερα
                                                                  προβάλλει στη γη.

                                                                 Η θάλασσα γίνεται
                                                                καθρέφτης και πάλι,
                                                                το κύμα της χύνεται
                                                              κι ο φλοίσβος τον ψάλλει,
                                                               στον Μάη που σήμερα
                                                                  προβάλλει στη γη.

                                                                  Χορεύει το πρόβατο,
                                                                    τ’ αρνάκι βελάζει
                                                               κι απ’ τον αγκαθόβατο
                                                                 δροσούλα σταλάζει,
                                                              στον Μάη που σήμερα
                                                                  προβάλλει στη γη.
                                                                                                                Ι.Πολέμης

Έθιμο της Πρωτομαγιάς στην Εύβοια

 

    

   Την Πρωτομαγιά σε πολλά χωριά της Βόρειας Εύβοιας τελούν ένα παλιό ίσως και πανάρχαιο έθιμο που το ονομάζουν «Πιπεριά». Το έθιμο λέγεται, ότι γινόταν σαν μια παράκληση για βροχή και ευχές για να πάει καλά η σοδειά.

Το πρωί πρωί, πριν σκάσει ο ήλιος, διαλέγουν την πιο μεστωμένη και λυγερόκορμη γυναίκα του χωριού, παντρεμένη ή χήρα και την ντύνουν «Πιπεριά», δηλαδή την σκεπάζουν όλη με αγράμπελη ανθισμένη. Την τυλίγουν, δηλαδή, κυριολεκτικά μ’αυτήν, που να μη φαίνεται καθόλου το σώμα της, μόνο τα μάτια της για να βλέπει. Δένουν μετά στη μέση της ένα μακρύ κόκκινο ζωνάρι με τρόπο που να σβαρνάει λίγο πίσω. Ύστερα στερεώνουν ένα τσοκάνι (κουδούνι προβατίνας) κάτω από τη μακριά

παλιαρούτα της για να ακούγεται στο περπάτημα.

Στο μεταξύ έχουν μαζευτεί όλοι, γυναίκες, άντρες, παιδιά, γύρω της σε μια αυλή. Βγάζει ο γεροντότερος του χωριού μια λεκάνη μεγάλη γιομάτη νερό και πρώτος με τη φούχτα του παίρνει νερό και την καταβρέχει. Συνέχεια, κάνουν όλοι το ίδιο, ακόμα και τα παιδιά και ενώ η πιπεριά κάνει υποκλίσεις σε κείνον που την καταβρέχει, όλοι τραγουδούν δυνατά:

Πιπεριά γλυκιά ρουϊδιά

γλήγουρα στουν Αϊ-Λια.

Κι Αϊ-Λιας στον ουρανό,

για να ριξ’ Θεός νερό.

Για τα στάρια, για τα κ’θάρια,

για τ’ φτωχού τα παρασπόρια.

Κάθε στάχυ και πινάκι

και χερόβολο δεμάτι

(Α)βλάκια, ‘βλάκια το νερό,

γούρνες, γούρνες το κρασί,

γεωργός με το τσαπί.

Ύστερα βροντώντας το κουδούνι κάτω από την παλιαρούτα της στολισμένης γυναίκας, που την ονομάζουν «Πιπεριά», παίρνουν μπάλα όλα τα σπίτια του χωριού και σε όλα γίνεται η ίδια τελετή. Και λένε, πως πολλές φορές μετά το γύρισμα της «Πιπεριάς», βρέχει!....
                                                                    (Παπαποστόλου Τάσος, 1996, Μύθοι, θρύλοι, παραδόσεις)

Υπάρχουν και παραλλαγές του εθίμου. Αντί γυναίκα, μπορεί να ντύνουν ένα αγόρι για «Πιπεριά». Την «Πιπεριά» μπορεί να ακολουθούν μια ομάδα από κοριτσόπουλα με στολισμένα ολάνθιστα κεφάλια και ένας «γεωργός» που να βαστάει ένα τσαπί ακουμπισμένο στην πλάτη του. Η πομπή περνάει από όλα τα σπίτια του χωριού, σταματώντας σε κάθε ένα ξεχωριστά, όπου, μόλις λένε το τραγούδι, ο νοικοκύρης του σπιτιού, τούς ραντίζει με νερό. Ο «γεωργός» τότε, με το τσαπί βαράει
δύο τσαπιές στο χώμα έξω από το σπίτι. Ο νοικοκύρης ύστερα τους φιλεύει χρήματα, αυγά και γλυκά και φεύγουν. Τα χρήματα πάνε στον πολιτιστικό σύλλογο που φροντίζει για την αναβίωση του εθίμου και διοργανώνει το γλέντι που ακολουθεί στην πλατεία.

 www.aenaonstudios.gr/piperia-ethimo-protomagias-voreia-evoia/

.