Φυλλάδιο αρχαιολογικού ενδιαφέροντος από τα "Ρεύματα Εθελοντισμού"

Το όνομα της γειτονιάς μας 
Οι περιοχή ανάμεσα στις οδούς Στύρων και Ληλαντίων, όπου εδρεύει το σχολείο μας, ονομάζεται Φοίνικες. Η ονομασία προέρχεται από τον αρχαίο λαό των Φοινίκων με τους οποίους είχαν εμπορικές επαφές οι Χαλκιδείς. Η ονομασία επιλέχθηκε επειδή κατά τα αρχαία χρόνια η περιοχή αποτελούσε το κέντρο εμπορίου της πόλης. 

Ανασκαφικός χώρος του σχολείου 
Κατά την ανέγερση του σχολείου μας, βρέθηκαν στο χώρο οικοδομικά λείψανα. Η σωστική ανασκαφή που ακολούθησε αποκάλυψε απομεινάρια κτιρίων, τα οποία πιθανότατα ήταν εργαστήρια ή αποθήκες.

Η είσοδος με τις «παραστάδες» (κολώνες) υποδηλώνει την ύπαρξη μεγάλης πόρτας προκειμένου να χωρούν κάρα και εμπορεύματα. Επιπλέον, η μη ύπαρξη εστίας επιβεβαιώνει ότι ο χώρος προφανώς δεν ήταν οικία. 

Στους τοίχους παρατηρούμε ότι υπάρχει δεύτερη χρήση υλικών, που μαρτυρά ότι ο χώρος χρησιμοποιούνταν για πολλά χρόνια. Στον χώρο βρίσκεται επίσης ένα μεγάλο δοχείο, το οποίο μεταφέρθηκε από άλλη ανασκαφή και χρησίμευε μάλλον ως αποθηκευτικός χώρος. 

Τα ψηφιδωτά

Δίπλα στο σχολείο υπάρχει στεγασμένο το ψηφιδωτό δάπεδο μιας ρωμαϊκής έπαυλης. Το σχέδιό του αποτελείται από κύκλους που τέμνονται. Στο κέντρο του καθενός υπάρχει μαύρο τετράγωνο. Όλο το σχέδιο πλαισιώνεται από μαύρη ταινία.

Στην κορυφή του λόφου βρέθηκε άλλη μια ρωμαϊκή έπαυλη από την οποία σώζονται 5 δωμάτια. Τα 3  είχαν ψηφιδωτά δάπεδα. Τα σχέδια τους ποικίλουν από  γεωμετρικά σχήματα έως παραστάσεις πουλιών, φυτών, προσώπων (Μέδουσα ή Διόνυσος) και κυνηγιού. Τα ψηφιδωτά μεταφέρθηκαν στην Ερέτρια για συντήρηση. 
Άλλα ευρήματα του λόφου 

Το 2002 βρέθηκε ένας αποθέτης (κάτι σαν πηγάδι που πετούσαν τα άχρηστα κεραμικά). Μέσα οι αρχαιολόγοι βρήκαν κομμάτια αγγείων από τον 5^ο αι. π.Χ. έως τον 2^ο αι. π.Χ. 
Ρωμαϊκά λουτρά 
Στην περιοχή του 12^ου Δημοτικού Σχολείου βρέθηκε συγκρότημα ρωμαϊκών λουτρών και κτίρια της ελληνιστικής εποχής.

Βιοτεχνικό πάρκο 

Στην περιοχή που είναι τα μπάσκετ βρέθηκαν εργαστήρια κατεργασίας πορφύρας, αγγειοπλαστείας, αδριαντοποιείας και κατασκευής μουσικών οργάνων από την κλασική εποχή. Ακόμη εμπορικές αποθήκες και ρωμαϊκά λουτρά. Στην τελευταία της χρήση η περιοχή ήταν νεκροταφείο. Στο χώρο υπάρχει σαρκοφάγος αθλητή που μεταφέρθηκε από την ανασκαφή της Αγίας Ελεούσας.

Εμπορικός δρόμος 

Από την περιοχή μας περνούσε ο πλακόστρωτος εμπορικός δρόμος, που ένωνε τα λιμάνια της Λιανής Άμμου με αυτό του Αγίου Στεφάνου. Ο δρόμος χρησιμοποιούταν από την Ελληνιστική ως τη Ρωμαϊκή εποχή. Το δεύτερο στρώμα του δρόμου (όταν προσπάθησαν να τον ανυψώσουν) έγινε από πατημένο χώμα, όστρακα και θραύσματα αγγείων.  Στο πλακόστρωτο μέρος του που ήρθε στο φως φαίνονται ακόμη τα ίχνη από κάρα.

Υδραγωγείο 

Οι «Καμάρες» της περιοχής μας είναι κομμάτι του υδραγωγείου που έφερνε νερό από τα Καμπιά. Άλλο κομμάτι του βρέθηκε στην Αγία Ελεούσα.

Ανασκαφή του νοσοκομείου

Στην περιοχή του νέου νοσοκομείου βρέθηκε η ακρόπολη της αρχαίας Χαλκίδας. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως τμήμα του τείχους. Η πρώτη κατασκευή του υπολογίζεται  τον 5^ο αι. π.Χ. , ενώ υπήρχαν και ενδείξεις κατασκευής μέχρι και την εποχή των Μακεδόνων. Ακόμη βρέθηκαν οικείες, αγωγοί όμβριων υδάτων κι ένα ιερό, που περιλαμβάνει περίβολο και βωμό. Σημαντική ανακάλυψη οι λίθινοι όροι με την επιγραφή «όρος ιερό». 

ΚΤΕΛ 
Στο χώρο του ΚΤΕΛ έχει βρεθεί τμήμα του δρόμου και μάλιστα σε δυο επίπεδα, (εικ.11) αποχετευτικοί αγωγοί (εικ. 10) και λείψανα κτιρίων. (εικ.12) Σημαντικό είναι το ψηφιδωτό δάπεδο από φυσικό βότσαλο (εικ.14) που μάλλον ανήκε σε ανδρώνα Ρωμαϊκής έπαυλης. (εικ.13)

Πηγές Αρέθουσας

Στην είσοδο της πόλης βρίσκονται οι πηγές της Αρέθουσας. Ήταν η κύρια πηγή υδροδότησης της πόλης σε όλη την αρχαιότητα. Το 1978 έγιναν ανασκαφές στην περιοχή που αποκάλυψαν κτίρια της ύστερης Ρωμαϊκής εποχής. Τώρα το τμήμα της ανασκαφής καλύπτεται από καλάμια. Το όνομα της νύμφης προέρχεται από το ρήμα «αρέθω» που σημαίνει ποτίζω. Κοντά στις πηγές και κατά το μήκος της οδού Αρεθούσης βρέθηκαν κτίσματα του 4^ου αι. π.Χ. που μάλλον αποτελούσαν την αγορά της πόλης. (πιθανόν η αγορά να είχε σχήμα Π). Τα κτίσματα αυτά που είχαν μορφή στοάς καταχώθηκαν, γιατί κατακλύζονταν από τα νερά. 

Πηγές:

 «Η θρυλική Αρέθουσα», Αμαλίας Καραπασχαλίδου

«Χαλκίς», Οδηγός Αρχαιολογικού Μουσείου Χαλκίδας

«Η πόλη της Χαλκίδας, Χαλκίς – Εύριπος – Negroponte – Egriboz”, Εφορία Αρχαιοτήτων Χαλκίδας

«Χαλκίδα, η προσωπογραφία της πόλης, μέσα από την οδική ονοματοθεσία της», Αμαλία Καραπασχαλίδου

Αποδελτιωμένη συνέντευξη της κ. Αμαλίας Καραπασχαλίδου

Φωτογραφίες: Αρχείο σχολείου

«Ρεύματα εθελοντισμού»

Πρόγραμμα Νοιάζομαι και Δρω

Τάξεις Α’ και Δ’

10ο Δημοτικό Σχολείο Χαλκίδας

Σχολικό έτος 2016 - 2017